Kireç : Kireç, doğada kireçtaşı veya kalker (CaCO3) olarak bulunan kayaçların belli ebatlara indirgendikten sonra, fırınlarda yakılmasıyla elde edilir.
Kireç, bazların içinde, elde edilmesi en kolay ve en ucuz olanıdır. Bilhassa sodyum hidroksit (NaOH) ve sodyum karbonat (Na2CO3) gibi mühim bileşiklerin üretiminde kullanılması, kirece büyük sınai önem verdirmektedir. Baz olarak sodyum hidroksitten başka birçok hidroksitlerin üretiminde de kullanılmaktadır. Bununla beraber kireçten yalnız baz olarak değil ihtiva ettiği yabancı madde, özellikle kil miktarına göre ’zayıf kireç’ veya ’su kireci’ adı altında yapı malzemesi olarak da istifade edilmektedir. Ayrıca boya ve kağıt sektöründe de kullanılmaktadır. Detaylı bilgi için == > Çamaşır Sodası
Şebeke suyunda aşırı kireç bulunması durumunda;
* Çamaşırcılıkta tatlı su gerekir. Ca ve Mg iyonları sabundaki yağ asidi iyonlarıyla suda çözünmeyen tuz meydana getirir ki, bunun sonucu sabun köpürmez. Dolayısıyla da temizleme yapılamaz. Ancak suyun sertliği gittikten sonra sabun köpürmeye başlar. Çamaşırları temizlemek için kullanılması gereken deterjan ihtiyacı iki kat artar. Aşırı deterjan kullanımı ve kireç oluşumu çamaşırların sertleşmesine neden olur. Yüzey temizliği başta olmak üzere tüm temizlik faaliyetlerini zorlaştırır. Bulaşık makinelerinde yıkanan cam bardak, tabak vb. malzemelerin üstünde beyaz kireç lekeleri gözlemlenir.
* Soğutma sistemi şebeke ağında kireç varlığı kabul edilemez.
* Isıtma sistemlerinde kireç birikimi, tesisata zarar verir ve ısınma maliyetlerini artırır, kullanım ömürlerini önemli ölçüde kısaltır, sistem ısısının yayılımını izole eder. Borularda birikerek suyun akış hızını azaltır, yüksek katlara su çıkmasını engeller ve su giderlerinde tıkanıklığa neden olur. 9 mm' lik kireç tabakası ile kaplı bir kazanın ısınması için yaklaşık %53 daha fazla enerjiye ihtiyacı vardır.
* İnsan sağlığına özellikle cilt, gözler ve saçlar başta olmak üzere önemli zararlar verir. Kireç tabakalarına yapışan organik (yosun, bakteri) ve inorganik (sülfat, demir) maddeler kötü suyun kötü kokmasına neden olur, sertliğini artırır ve lezzetini azaltır. Sert su ile banyo sonrası cildin kuruması ve saçların keçeleşmesi görülür. Yıkanan çamaşırlarda sertleşme görülür.
Kireci atık su sistemlerinin arıtımı işleminde de kullanırız.
Su nakilli sistemlerde pas molekülleri durağan olmayan bir formda parçalanır ve yıkanarak yok edilir. Demir artık Fe2O3’ e değil, korozyonun ileriki formları olan ve kimyasal reaksiyonları etkilemeyen Fe2O4’ e (magnetit) reakte olur. Kireç suda çözünmemiş olarak daha uzun kalır ve çok daha kısıtlı bir alanda kristalleşir. Kireç artığı ve diğer tuzlar hemen hemen her suda dağılmış bir biçimde bulunabilir. Suda yeterince CO2 olduğu sürece suda bulunan kireç artığı dağılmış bir şekilde kalmaya devam eder. Eğer suyun sıcaklığı arttırılırsa, CO2 serbest kalıp çıkar ve daha az kireç artığı dağılmış halde suda kalır. Bu işlemi kendi kendine hızlandırarak yüzeylerde tortu bırakır ve nihayetinde boruları, valfleri ve sistemin diğer bileşenlerini tıkar. Bu sorundan kaçınmak için, suya özellikle kritik uygulamalarda kimyasal işlemler uygulanır. Çok fazla su kullanılan uygulamalarda, kimyasal kullanımı, maaliyetler açısından kabul edilemez fiyatlara erişebilir. Bu nedenle işletmeciler genellikle eşanjörlerin, soğutma kulelerinin v.s. belli zamanlarda kirecini temizletmeyi tercih ederler.
Sert suyu yumuşatmanın bilinen üç yolu vardır.
1. Tuz kullanarak suyun içindeki ion değişimini temin etmek, bu yolla mineralleri yapıştıkları yerden sökmek veya yapışmalarını önlemek.
2. Suya ( fosfat ) gibi bir takım kimyasallar katmak.
Her iki metot da uygulama bakımından hem pahalıdır, hem de zordur.
3. Üçüncü bir metot ise, miknatıs veya elektrostatik bir sistem ya da bir cihaz kullanarak suyun sertliğini ortadan kaldırmaktır. Bu metodla kireç sistemden arıtılmaz sadece belli bir süre kirecin etkisiz kalmasını sağlar. İyonlar belli bir süre borulara yapışmaz.
Dikkat:
* Musluk suyunun kireci (sertliğini) limon,sirke vs. dökerek giderilemez. Çünkü zayıf asit sistemdeki kireç üzerinde etkili olamayacaktır.
* İnsan vücudu Ca ve Mg minerallerine ihtiyaç duymaktadır ve kireç önleyici cihazlarla bunun doğrudan alınması sakıncalıdır. İçme suları içinde bir miktar Ca ve Mg kalmasına izin verilmelidir.
* Kombide kireçlenme pek olmaz (ısıtma devresinde) çünkü su kapalı sistemde çalışır. Isınan su kireç bırakarak yüzeye yapışır. Ancak bu çok büyük su miktarlarında olur. Kombide su değişimi arıza haricinde olmadığından mevcut su kirecini bıraksa bile bu yüzeyi kaplamayacak kadar düşük miktardadır. Bu yüzden kireçleme olmaz. Ancak aynı durum şofben devresi için geçerli değildir. Çünkü soğuk su kireç bırakmadığından sorun olmaz ama sıcak su çıkışındaki su kombinin ya da şofbenin sıcak su devresinde zamanla kireçlenmeye yol açar. Çünkü bu su dönüşümlü değildir. Isıttığınız su akıtılmakta ve sürekli taze ve kireçli su gelmektedir.
Çamaşır Sodası - Lavabo Açıcı - Tül Beyazlatıcı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder